Programma

Wanneer: 10 november 2022

Als je de woningbouwopgave van 900.000 woningen tot 2030 wilt versnellen, loop je aan tegen suboptimale marktordening en (ongewenste) economische prikkels. Hoe kan bestuurlijke regie door het Rijk dan effectief worden ingevuld? De woningmarkt is gebaat bij continuïteit, terwijl cycliciteit de huidige woningbouwmarkt domineert. Sturen op continuïteit zou een belangrijk uitgangspunt moeten zijn voor de invulling van die regie. Draagt de Woningbouwimpuls bij aan die continuïteit? Is het gewenst als het Rijk dwingender gaat sturen in de regionale invulling van de woningbouwopgave? Erwin van der Krabben, hoogleraar Vastgoed en Locatieontwikkeling Radboud Universiteit Nijmegen, bespreekt hoe bestuurlijke regie door het Rijk kan worden vormgegeven. Hij stelt dat gezien de urgentie op korte termijn interventies binnen de bestaande marktordening noodzakelijk zijn, maar dat het misschien tijd wordt om over een stelselwijziging na te denken.

Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland, stelt: ‘Bouw binnenstedelijk waar kan en buitenstedelijk waar moet. Met een krapte van 279.00 woningen hebben we niet de luxe om overal nee op te zeggen. Kijk daarom samen met de markt naar realistische bouwlocaties waar we snel kunnen beginnen.’

Cees-Jan Pen, lector Ondernemende Regio Fontys Hogescholen, roept op tot het versterken van de lokale denk- en uitvoeringskracht. ‘We kunnen binnenstedelijk veel meer, sneller en goedkoper bouwen, transformeren en inbreiden dan we denken. Het Rijk moet de regie naar zich toetrekken en de markt uitdagen te komen met integrale oplossingen voor gebiedsontwikkeling. Versterk ook de lokale denk- en uitvoeringskracht. Er zijn kansen genoeg in de bestaande bebouwing, maar er moet meer gerealiseerd worden, en sneller.’

Gedeputeerde Anne Koning werkt in Zuid-Holland aan het versnellen van de woningbouw, aan voldoende betaalbare woningen op de juiste plek. Voor spoedzoekers gaat dat niet snel genoeg. Voor die groep zet de gedeputeerde in op flexwonen: betaalbaar en snel te realiseren. Hoe weet zij via flexbouw daadwerkelijk te versnellen? Als portefeuillehouder Wonen bij het IPO is Anne Koning ook lid van de Taskforce Nieuwbouw Woningcorporaties die in 2020 is opgericht door Aedes, BZK en VNG. Wat heeft de Taskforce al weten te bereiken voor gemeenten die snel wat willen doen voor spoedzoekers en andere groepen?

Hieronder vindt u een korte inhoudelijke beschrijving van de workshops in deze ronde. U kunt bij aanmelden voor het evenement uw keuze maken voor deelname aan de workshops.

Meer regie op de woningbouw: hoe doen we dat samen?

In 2030 moeten er in Nederland 900.000 nieuwe woningen staan. Een flinke uitdaging, die vraagt om afstemming en samenwerking. Het (Rijks)Programma Woningbouw roept op tot “meer regie op de woningbouw” om samen met provincies, regio's en gemeenten meer én sneller woningen te bouwen. Dik Gersen, projectsecretaris bij het ministerie van BZK voor “regie op de woningbouw”, schetst in het eerste deel van de workshop hoe het met die regie staat. Daarna zoomen we verder in op de inhoud. Hoe zorgen we voor meer regie in de praktijk en met welk doel eigenlijk? Welke afspraken helpen echt om de woningbouw te versnellen? Tijdens het tweede deel van de workshop werkt u onder begeleiding van Elske van Osch van BMC Wonen aan oplossingen die het realiseren van 900.000 woningen (sneller) dichterbij brengen.

Versnelling woningbouw – gemeente Hardenberg

Gemeente Hardenberg, met zijn locatie dichtbij Zwolle, kent tegen eigen verwachting in een sterk groeiende vraag naar woningen. De gemeentelijke organisatie was hier niet voldoende op ingericht. Samen met het Expertteam Woningbouw (van BZK/RVO) is het afgelopen jaar gewerkt aan het ontwikkelen van een programma versnellen woningbouw en vergroten planvoorraad. Hierin gaat het over het beter definiëren van de inhoud, het effectiever en efficiënter maken van de werkprocessen en het verbeteren van de (interne en externe) samenwerking. Wilt u weten hoe Hardenberg werk maakt van deze versnelling? En hoe zij de Omgevingswet daarbij als kans ziet en niet als (extra) vertragende factor? Wilt u in gesprek over lessen die ook kunnen bijdragen aan de (veranderende) woningbouwopgave in uw gemeente? Deze workshop wordt gegeven door Maurits Materman, programmaleider versnellen woningbouw de Gemeente Hardenberg en Gelinde Groeneveld van het Expertteam Woningbouw.

Objectieve data over locaties flexwonen en doorstroming nieuwkopers

Flexwonen is een belangrijk onderdeel van de woningopgave. Maar hoe vind je geschikte locaties? En hoe zorg je nou dat je breder kijkt dan de al bekende plekken? Het Kadaster ontwikkelde de zogeheten Locatiescan. Het Kadaster combineert verschillende databronnen en helpt gemeentes inzicht te krijgen. Objectieve data verrassen. Adviseur Peter Merx laat zien hoe de systematiek werkt. Daarnaast geeft adviseur Hans Wisman zicht op de doorstroming van nieuwkopers. Want om te weten wat je als gemeente moet bouwen, moet je weten voor wie je gaat bouwen. Wat kopen jouw nieuwkopers? Wat voor woning laten ze achter en komt weer vrij? Komen kopers vooral uit de eigen woonplaats? Een gemeente licht toe hoe beide typen informatie hielp om keuzes te maken.

Lessen van een koploper: bouwen aan woondeals.

In zijn Nationale Woon- en Bouwagenda presenteert minister De Jonge een landelijk dekkend beeld van regionale woondeals. Woondeals zijn niet nieuw. Inmiddels is in verschillende regio’s ervaring opgedaan met dit instrument. Companen en de Groene Metropool Regio (Woondeal Arnhem-Nijmegen) vertellen hoe u komt tot een Woondeal met impact. We gaan in op de betekenis van de Woondeal voor alle betrokken partijen. Daarbij gaan we verder dan een bouwagenda. Hoe leg je relaties met mobiliteit, leefbaarheid, zorg en verstedelijkingsstrategieën? Hoe krijg je focus op complexe opgaven, hoe zijn corporaties en marktpartijen aangehaakt? En bovenal: hoe zorgen we dat de Woondeal werkt? Tijdens de workshop krijgt u van Companen (Bram Klouwen) en de Groene Metropool Regio antwoord op deze en andere vragen.

Er wordt weer volop geroepen om een actief grondbeleid door gemeenten. Maar de schrik van 2008 zit er nog steeds in, zegt Edwin Buitelaar, senior onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving en bijzonder hoogleraar Grond- en Vastgoedontwikkeling bij de Universiteit Utrecht. ‘Bij actief grondbeleid hangt je publieke dienstverlening namelijk af van een schommelende inkomstenbron,’ zo zei hij in het Financieele Dagblad onlangs. Hoe sturend moet je als gemeente op de vastgoed- en woningmarkt willen zijn, met meer of minder beschikbare grond? Een volwaardige marktspeler? Buitelaar schetst de risico’s en kansen van actief en passief grondbeleid.

De woningnood is enorm hoog. We komen nu al 300.000 woningen tekort.
Gemeenten, corporaties en andere partijen op de woningmarkt – 34 partners in totaal – hebben een gezamenlijke agenda, namelijk de Actieagenda Wonen. De partners trekken samen op om sneller iedereen te kunnen voorzien van een passende en betaalbare woning. Voorzitter Martin van Rijn van corporatiekoepel Aedes slaat de Actieagenda open op 19 mei: hoever zijn we?

Tyler Koudijzer is een spoken word-artiest, schrijver, huisdichter, sneldichter, en workshopdocent. Hij trad op bij diverse literaire podia, zoals Late Night Poetry. Naast zijn eigen performances werkt hij ook samen met spoken word artiesten Ivan Words en Patrick Ribeiro. In 2020 hadden zij hun theaterdebuut met de show ‘Gelijkspel’.

Hieronder vindt u een korte inhoudelijke beschrijving van de workshops in deze ronde. U kunt bij aanmelden voor het evenement uw keuze maken voor deelname aan de workshops.

Leefbaarometer 3.0: Consequenties nieuwbouw voor leefbaarheid

Er staan grote bouwplannen op stapel. Dit betreft zowel compleet nieuwe woonwijken als het verdichten van de stad. Hoe zorgen we ervoor dat deze plannen een positieve uitwerking hebben op de leefbaarheid in Nederland? Op basis van kennis over leefbaarheid en inzichten in de woningmarkt stellen de makers van de nieuwe Leefbaarometer 3.0 de volgende vragen centraal: Hoe ziet een leefbare wijk er anno nu uit? Wat is de verwachte leefbaarheid van de geplande woonwijken? En welke mogelijke gevolgen hebben de nieuwbouwplannen voor de leefbaarheid in nabijgelegen wijken? Het is immers mogelijk dat de leefbaarheid in nabijgelegen kwetsbare gebieden afneemt als de meest kansrijke inwoners vertrekken naar nieuwbouw. De workshop wordt verzorgd door Jornt Mandemakers (Atlas Research) en Kees Leidelmeijer (In Fact Research).

Stationslocaties en vervoerhubs ontwikkelen met oog op de toekomst

Versnelling van de woningbouw met het project Bereikbare Steden als inspiratie. Binnen de Metropool Regio Amsterdam (MRA) wordt gewerkt aan het project Bereikbare Steden. Daarbij wordt ondermeer ingezet op integrale gebiedsplannen en projectfaseringen middelgrote steden, versnellen nieuwbouw en ​​​​​​​blijvend investeren in de leefbaarheid, ontmoetingsfunctie en inclusiviteit. Lex Brans, bouwambassadeur van de provincie Noord-Holland en de MRA en verantwoordelijk voor het aanjagen van de woningbouwproductie, en Erik Berkelmans, directeur van Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling en verantwoordelijk voor de financiele projectcoordinatie van de gebiedsplannen, verzorgen de workshop. Zij gaan in op de versnelling van de woningbouwopgave met het project bereikbare steden als voorbeeld. De daadwerkelijke realisatie van woningen staat in dit project op de eerste plaats. In de praktijk merken wij dat deze aanpak leidt tot nieuwe energie, meer focus en bestuurlijk draagvlak. In deze workshop wordt interactief beschreven hoe dat tot stand is gekomen.

Objectieve data over locaties flexwonen en doorstroming nieuwkopers

Flexwonen is een belangrijk onderdeel van de woningopgave. Maar hoe vind je geschikte locaties? En hoe zorg je nou dat je breder kijkt dan de al bekende plekken? Het Kadaster ontwikkelde de zogeheten Locatiescan. Het Kadaster combineert verschillende databronnen en helpt gemeentes inzicht te krijgen. Objectieve data verrassen. Adviseur Peter Merx laat zien hoe de systematiek werkt. Daarnaast geeft adviseur Hans Wisman zicht op de doorstroming van nieuwkopers. Want om te weten wat je als gemeente moet bouwen, moet je weten voor wie je gaat bouwen. Wat kopen jouw nieuwkopers? Wat voor woning laten ze achter en komt weer vrij? Komen kopers vooral uit de eigen woonplaats? Een gemeente licht toe hoe beide typen informatie hielp om keuzes te maken.

Gemeente Eindhoven: hoe bied je als gemeente ruimte voor flexwonen?

De woningnood in Eindhoven is groot en vraagt dringend om een oplossing. Eindhoven wil 2700 tijdelijke, verplaatsbare woningen bouwen als eenvoudige oplossing om op korte termijn woningen toe te voegen. Maar is het wel zo eenvoudig?  De beschikbare ruimte in de stad is beperkt en de ruimtelijke uitdagingen stapelen zich opeen. Hoe staat de omgeving tegenover tijdelijke woningbouw? Is het mogelijk om versnelde procedures te gebruiken om de bouw te versnellen? Is de businesscase haalbaar? Welke partijen zijn bereid te investeren en de verhuur op zich te nemen? We geven aan de hand van praktijkervaringen aan waar in Eindhoven tegenaan wordt gelopen en welke oplossingen gevonden zijn of waar nog naar gezocht wordt. De workshop wordt verzorgd door Stefanie Gijsbers en Roelie Morskate, projectmanagers bij de gemeente Eindhoven.

Hieronder vindt u een korte inhoudelijke beschrijving van de workshops in deze ronde. U kunt bij aanmelden voor het evenement uw keuze maken voor deelname aan de workshops.

Regionale samenwerking cruciaal voor realiseren woningbouwopgave

Het is crisis op de woningmarkt. Er zijn nauwelijks woningen beschikbaar en de doorstroming stagneert. De oplossing is niet eenvoudig: bouwen we alleen in steden of ook in kleinere kernen? Bouwen we in het groen of alleen binnen reeds bebouwde omgeving? En wat betekent dit alles voor bereikbaarheid, natuur, klimaatadaptatie en de energietransitie? Bovenstaande vraagstukken vragen om een integrale kijk en regionale afstemming. Wij gaan hierop in, samen met een bestuurder uit de Brainportregio, waar de woningbouwopgave onderdeel is van een verstedelijkingsstrategie met aandacht voor werken, wonen, de ruimtelijke omgeving en bereikbaarheid. In een praktische workshop krijgt u inzichten en handvatten die u helpen bij de regionale aanpak van uw woningbouwopgave. Deze workshop wordt verzorgd door BMC.

De volkshuisvestelijke opgave: hoe breng je in kaart wat jouw gemeente te doen staat?

Aedes biedt een sessie aan met concrete handvatten waarmee gemeenten meteen aan de slag kunnen.

  • Voor het verduurzamen van de gebouwde omgeving is er de Aedes-Routekaart die inzicht geeft in de verduurzamingsopgave.
  • Er zijn Veerkrachtkaarten die inzicht geven in de leefbaarheid, met bij uitstek belangrijke signalen voor de lokale overheid.
  • Het traject Opgave-middelen biedt veel inzicht in de financiële mogelijkheden op regionaal niveau.
Jessica van Eijs van Aedes presenteert deze middelen die corporaties en gemeenten samen kunnen gebruiken om lokaal en regionaal scherp te krijgen wat er nodig is de komende jaren. Ze licht ook toe hoe deze informatie lokaal kan worden omgezet in goed volkshuisvestelijk beleid en denken graag mee over de aanpak in uw gemeente.

Groen Groeit Mee: van droom naar werkelijkheid

‘Groen Groeit Mee’ is de afspraak dat bij alle ruimtelijke plannen en gebiedsontwikkelingen in de Utrechtse regio, de groenontwikkeling evenredig en volwaardig wordt meegenomen. Het delen van de ambitie en het respectvol samenwerken met oog voor de verschillende belangen voor het landelijk gebied vormt de basis van de samenwerking in Groen Groeit Mee. Maar voor het realiseren van de ambitie is een brede inzet en een lange adem nodig. Op 7 februari 2022 ondertekenden bijna veertig Utrechtse overheden, natuurorganisaties en andere partners het Groen Groeit Mee Pact. Daarmee benadrukken zij hun gedeelde ambitie. Hoe kom je vanuit een gedeelde ambitie tot een brede alliantie? En hoe bouw je een lichte, maar toch krachtige governance? De workshop wordt verzorgd door Huib van Essen, gedeputeerde provincie Utrecht, en Harry Boeschoten, programmadirecteur Groene Metropool bij Staatsbosbeheer.

Versnelling woningbouw – gemeente Hardenberg

De gemeente Hardenberg kent tegen de eigen verwachting in een sterk groeiende vraag naar woningen. De gemeentelijke organisatie was hier niet voldoende op ingericht. Samen met het Expertteam Woningbouw (van BZK/RVO) is het afgelopen jaar gewerkt aan het ontwikkelen van een programma versnellen woningbouw en vergroten planvoorraad. Hierin gaat het over het beter definiëren van de inhoud, het effectiever en efficiënter maken van de werkprocessen en het verbeteren van de (interne en externe) samenwerking. Wilt u weten hoe Hardenberg werk maakt van deze versnelling? En hoe zij de Omgevingswet daarbij als kans ziet en niet als (extra) vertragende factor? In deze workshop kunt u in gesprek over lessen die ook kunnen bijdragen aan de (veranderende) woningbouwopgave in uw gemeente. De workshop wordt gegeven door Maurits Materman, programmaleider versnellen woningbouw de Gemeente Hardenberg en Gelinde Groeneveld van het Expertteam Woningbouw.


Binnenlands Bestuur organiseert dit congres in samenwerking met de volgende partners: